Żaltman i Markousovecky hreben – dwie wieże w czeskich Górach Jastrzębich
Żaltman i Markousovecky hreben to dwa miejsca w Górach Jastrzębich, które mogą pochwalić się wieżami widokowymi. Ta na Żaltmanie jest nieco wyższa, ta druga, niższa, ale obie zapewniają przepiękne widoki. Pomiędzy nimi znajduje się schronisko Jastrzębia bouda.
Parking i trasa
Samochód zostawiamy w miejscowości Radvanice (9 km od czeskiego Adrspachu), gdzie znajduje się niewielki, bezpłatny parking. To jego współrzędne: 50.5660503N, 16.0607878E. Jest to dobre miejsce startowe, ponieważ pozwala przejść trasę w formie pętli.
Trasa jest łatwa, przyjemna, długa na około 14 km i trzeba na niej zrobić mniej więcej 400 metrów przewyższenia. Zmęczyć się nie ma gdzie, a widoki są naprawdę piękne.
Góry Jastrzębie
Jestřebí hory to niewielkie pasmo górskie o długości około 20 km złożone z kilkunastu wzniesień nieprzekraczających 750 m n.p.m., położone w dorzeczu rzek Metuji i Upy oraz ich dopływów. Krajobraz pasma jest typowy dla niskich gór z wyraźnie zaznaczonymi wzniesieniami, cały obszar jest pagórkowaty i niezwykle urozmaicony. Zbocza poprzecinane są dolinami rzek i potoków. Krajobraz uległ znacznym przeobrażeniom, pierwotny wygląd niskich gór zachowany został w środkowej, najmniej zaludnionej części.
Żaltman
Naszym pierwszym celem będzie Żaltman, który położony jest w środkowej części Gór Jastrzębich w Zaclerskiej Vrchovinie. Jest dość widoczny z daleka, bo wyrasta w kształcie długiego wału, górującego nad Petrovicami. Ruszamy na niego szlakiem niebieskim, który najpierw prowadzi drogą asfaltową, wyprowadzając nas z miejscowości i kierując do lasu. Tu zaczyna się dość strome podejście (wcześniej było płasko), ale pozbawione w całości widoków. One dopiero pojawią się w okolicy Żaltmana. Po przejściu kilku kilometrów docieramy do skrzyżowania ze szlakiem zielonym (rozdroże Panska cesta). Zielonym szlakiem kierujemy się już w stronę Żaltmana, mijając po drodze kolejne rozdroże Bily kul. Żaltman to szczyt, który leży kawałeczek poza szlakiem zielonym, choć na mapie widać, że szlak na niego prowadzi. My przynajmniej do nie dostrzegliśmy. W rejonie rozdroża pod Żaltmanem należy po prostu skręcić w prawo i podejść kawałek pod górę.
Aktualnie na Żaltmanie mamy nowa wieżę widokową. Kilka lat temu, kiedy byłam tu, wieży nie było. Pamiętam z kolei, że kiedy odwiedziłam Żaltmana pierwszy raz na szczycie stała stara wieża i nawet na nią weszliśmy. Była to żelazna, otwarta 21 września 1967 wieża widokowa o wysokości 12 m, z tarasem na wysokości 10 m, na który prowadziło 51 spiralnych stopni. Teraz, gdy oglądam zdjęcia z tamtego wyjazdu, widać, że konstrukcja już była mocno zniszczona, więc zapewne ze względów bezpieczeństwa ją rozebrano.
Obecna wieża widokowa jest metalowa i solidna. Wstęp na nią jest bezpłatny i możliwy przez cały rok. Daje ona piękny widok na całe Gory Jastrzębie. Można zobaczyć też szczyty Karkonoszy, Rychory, Ściany Broumowskie (Broumovske stěny), Skały Adrszpasko–Teplickie (Adršpašsko-teplicke skaly), Gory Orlickie, Zvičinę i Góry Stołowe.
Szlak usiany bunkrami
Szlaki i ścieżki, którymi dziś wędrujemy są usiane licznymi bunkrami. Są to umocnienia militarne z czasów II wojny światowej. Gęsta siatka bunkrów przeciwpiechotnych miała zapewnić bezpieczeństwo Republice Czechosłowackiej przed agresją III Rzeszy. Rozciągała się prawie przez całą północną granicę kraju. Szacuje się, że wybudowano około 10 000 niewielkich bunkrów przeciwpiechotnych o wymiarach kilkunastu metrów kwadratowych mogących pomieścić załogę 3-5 żołnierzy. Dzisiaj większość, w zasadzie chyba wszystkie, są zamknięte. Pamiętam nasze wędrówki tutaj kilka lat temu. Wtedy do wielu schronów można było wejść. Dziś wszędzie spotykamy się z kratą.
Markousovecky hreben – Slavětínská rozhledna
Z Żaltmana do kolejnej wieży mamy około 5 km. Trasa prowadzi obok schroniska, Jastrzębia bouda, ale je zawsze sobie zostawiamy na powrót. Dwukrotnie za to korzystamy z huśtawki znajdującej się jakieś 500 metrów od schroniska. Jest przy szlaku z lewej strony. Ale uwaga! Huśtacie się na własną odpowiedzialność. Można się rozbujać bardzo, a później ciężko zejść z deseczki. I zachowajcie ostrożność, bo tędy wędrują turyści, a i rowerzyści upodobali obie także ten szlak.
Budowę wieży zakończono w 2014 roku. Posiada ona 23 m wysokości, z galerią widokową na wysokości 18 m. Rozciąga się z niej widok na Karkonosze, Rýchory, Skały Adrszpachsko-Teplickie, Góry Stołowe, Góry Krucze, Góry Orlickie czy okolice Czeskiej Skalicy. Wejście na wieżę widokową możliwe jest przez cały rok. Niedaleko wieży widokowej znajduje się schron piechoty T-S 44 „Na Pahorku“, należący do umocnień czechosłowackich.
Obok wieży jest też coś w stylu wiaty lub altanki. Jestem tu już chyba czwarty raz i cały czas mnie zastanawia to, dlaczego w środku nie ma żadnej ławeczki ani stolika.
Powrót przez Jastrzębią boudę
Spod wieży idziemy niewielki fragment zielonym szlakiem w stronę bunkra Slaventin (dość okazały, ale wejście do niego nie jest możliwe), a następnie skręcamy na szlak rowerowy, przechodząc koło kolejnego bunkra (też już nie można go zwiedzić w środku). Dalsza ścieżka doprowadza nas do zielonego szlaku, którym już podchodzimy do schroniska
Jastrzębia bouda (położona na równych 700 metrach nad poziomem morza) to schronisko ze specyficznym klimatem. Mam wrażenie, że czas zatrzymał się tu jakieś 40 lat temu i tak pozostał. Nastąpiła jednak epokowa zmiana – można płacić kartą i mają ekspres do kawy. Jakiś rok temu dostałam ją nawet w prlowskiej szklance z koszyczkiem 🙂 Wybierając się w te okolice warto zwrócić uwagę na to, że obiekt nie jest czynny codziennie. Kiedy dokładnie? Nie zwróciłam na to szczególnej uwagi.
Z Jastrzębiej boudy kierujemy się przez urokliwą Pasekę czerwonym szlakiem w stronę Radvanic. To jakieś pół godziny drogi.
Góry Jastrzębie z racji tego, że są mało popularne, to oferują ciszę i spokój, a turystów można liczyć na palcach.
Praktyczne info
- Trasa mierzy około 15 km i 400 metrów przewyższenia.
- Bezpłatny parking znajduje się w miejscowości Radvanice.
- Na trasie znajduje się schronisko, gdzie można zapłacić kartą. Oferuje głównie napoje, ale zjeść też coś u można.
- Obie wieże są bezpłatne i czynne całodobowo.
